28 Ocak 1986'da yaşanan ve insanlı uzay uçuşlarının en korkunç olaylarından biri olan Challenger uzay mekiği faciasında, ABD uzay mekiği Challenger, fırlatılışından 73 saniye sonra parçalandı ve yedi astronotun hayatına mal oldu. Olayın araştırılması sırasında, önemli bir soru ortaya çıktı: neden motor güçlendirici o-ringlerle ilgili sorunlar olduğuna dair mühendislerin sunduğu kanıtlara rağmen fırlatmaya devam ettiler? (O-ring arızası felakete yol açtı). Bu soruyu cevaplamak, Diane Vaughan'ın şu anda ünlü sosyal fenomeni sapma normalleşmesine yol açtı. Kitabında açıkladığı gibi, (basitleştirmek gerekirse) sapma normalleşmesi, bir kişi veya grubun, kötü bir şey olmadığı sürece güvenlik protokolünden sapmaları ve bu sapmaların tekrarlanmasıyla protokolün göz ardı edilmesinin normal hale gelmesidir. NASA mühendisleri tarafından yapılan defalarca o-ring sorun raporlarına rağmen, kötü bir şey olmamış gibi gözükmesi nedeniyle, risk küçümsendi ve daha yakından incelenmedi. Bu da Challenger'ın fırlatılmasına ve kaybolmasına yol açtı.
Dalışta da olabilir.
Dalış gibi etkinlikler, özellikle yanlışlıkla yapılan ihmal ve hataları telafi etmek için bilinçli olarak birbirini tamamlayan güvenlik protokollerini uygular - ve en iyi şekilde yapmaya çalıştığınız sürece, bu çok iyi işler.
Örnek olarak, ekipmanınızı hazırlarken dolu bir tüpünüz olduğunu ve vananın açık olduğunu kontrol edersiniz. Ekipmanınızı ve arkadaşınızla birlikte BWRAF Dalış Öncesi Güvenlik Kontrolünüzü yaparken her ikisini de tekrar kontrol edersiniz. Bir gün, yanlışlıkla boş bir tüpü kullanırsınız, sonra dikkatiniz dağılır ve vanayı açıp dolu olduğunu teyit etmeyi unutursunuz - ancak siz ve arkadaşınız dalış öncesi kontrolü sırasında durumu fark edersiniz. Sorun yok - sadece can sıkıcı.
Ama diyelim ki birisi dalış öncesi kontrollerini atlıyor. Belki zamanla, daha az gerçek kontrol ve daha fazla sözde yapılan kontrol ile acele edilerek, hiçbir şey olmamış gibi göründüğü için pekiştirilir - ta ki tamamen atlanana kadar. Ve bir süre için, dalgıçlar ekipmanlarını düzgün bir şekilde kurmayı biliyor ve çoğu zaman doğru yapıyorlar, bu yüzden hiçbir sıkıntı yok. Ancak bir gün yanlışlıkla boş bir tüpe kurulum yapıp vanayı açıp kontrol etmeden önce dikkatleri dağıldığında ne olur? Dalış öncesi kontrolü yapılmadığında, vanası kapalı, neredeyse hava olmayan bir silindirden nefes almaya ve BCD/kuru elbiseyi şişirmeye çalışırken suya girebilirler. Umarız durum kontrol altına alınabilir, ama hoş olmayacaktır ve bu örnek abartılı değildir. İnsanlar böyle hayatlarını kaybetmiştir.
Standartlardan Sapmanın Normalleştirilmesini Önlemek
Sapma normalleşmesinden kaçınmanın en zor kısmı protokolleri takip etmek değil, dürüst, disiplinli olmak ve bazen, zaten sapma gösteren kişiler ile çevriliyken dik durmaktır (mecazi olarak). İşte bizi doğru yolda tutacak, yapmamız gereken şeyi yapmamızı sağlayacak üç gerçek:
Gereken hiçbir şey gereksiz değildir. Demek istediğim, PADI programları, dalış türleri için neyin gerekli (ekipman, prosedürler vb.) olduğunu ve neyin isteğe bağlı olduğunu açıkça belirtir. Eğer size bir şeyin sahip olmak veya yapmak zorunda olduğunuz öğretildiyse, yanılmayın. Öyledir. Aksini düşünmeyi ya da aksine mantık yürütmeyi kabul etmeyin.
Sormaya hakkınız var. Bu sizin güvenliğiniz, bu yüzden iyi dalgıçlar emin olmadıklarında, şüpheleri olduğunda veya daha fazla bilgiye ihtiyaç duyduklarında her şeyi sorgularlar. "Yedek ışıklarımızın olması gerekmiyor mu?" veya "Bunu zorunlu olarak öğrendik - neden atlıyoruz?" gibi soruları sormaktan çekinmezler - hatta eğitmenlerine bile. Mantıklı, gerçekçi ve güvenlik prensipleriyle tutarlı cevaplar olduğunda, hiçbir özenli ve güvenlik odaklı dalgıç veya dalış profesyoneli bu tür sorulara itiraz etmez.
Kısayollar hayatınızı kısaltabilir. Sorularınıza mantıklı yanıtlar alamıyorsanız, yapmanız gereken şeyi atlamak için baskı altındaysanız veya emin değilseniz, durun. Eğitim seviyeniz dahilinde, sapma normalleşmesi genellikle barizdir. Örnek: "Öndalış güvenlik kontrolünü yapmamız gerekmiyor mu?" Yanıt: "Hayır, uğraşmıyoruz. Onlar acemiler içindir." Mantık yürütme, açıkça belirgin bir kırmızı bayraktır. "BCD'niz o kadar fazla hava sızdırmıyor." "Sadece 24 metreye - 80 feet'e gidiyoruz." "Bu seferlik sorun olmaz." "Biz sürekli yapıyoruz."
Ne yapmanız ve neye sahip olmanız gerektiğini biliyorsunuz - ısrar edin. Kimse sizi dalışa zorlayamaz - her dalgıç, herhangi bir zamanda, herhangi bir nedenle dalışı iptal edebilir. Bu, protokollerin ihlal edildiğini ve zorunlu ekipmanların atlandığını gördüğünüz için, başlamadan önce sizi de içerir. Güvenliği - hatta küçük yollarla bile - tehlikeye atmama, en iyi dalgıçların saygısını kazandırır. Ve gerçekten, farklı düşünen herhangi biriyle dalış yapmak istemezsiniz.
Dalış Öncesi Güvenlik Kontrolleri Hakkında Başka Konular
Birkaç yıl önce Dalış Öncesi Güvenlik Kontrolleri hakkında blog yazısı yazmıştım ve bu blogda örnek olarak onları kullandım çünkü sapma normalleşmesi sıklıkla bu kontrolleri etkiler. Bu amaçla, PADI, dalgıçların neyi kontrol etmeleri gerektiğini ve ne zaman yapmaları gerektiğini hatırlatmak için PADI Pro'ların sınıflarda, dalış alanlarında, dalış teknelerinde - gerçekten istedikleri her yerde - kullanabileceği bir Dalış Öncesi Güvenlik Kontrolü posteri yayınladı. PADI Pro'lara ücretsiz indirilebilir olarak sunulan bu posteri, yerel PADI Tatil Köyü, Dalış Merkezi veya Eğitmeninizden sorabilirsiniz.
Kaynak PADI Blog Don’t Let Deviance Normalize by Drew Richardson